ΤΥΡΝΑΒΟΣ

- Τύρναβος: Ιστορική Αναφορά & Γεωγραφική Θέση

  • Ιστορική Αναφορά της πόλης

    Πόλη, στην ΒΔ άκρη του Θεσσαλικού κάμπου με μακραίωνη ιστορία και αξιόλογη πολιτιστική κληρονομιά.
    Το τοπωνύμιο σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη είναι σλαβικής προέλευσης και σημαίνει αγκαθότοπος. Αυτό το όνομα έδωσαν οι Σλάβοι που κατοίκησαν την περιοχή τον 7ο ή 8ο μ.Χ. αιώνα, ιδρύοντας ποιμενικό οικισμό. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι προέρχεται από την τουρκική λέξη τούρνα - λαυράκι, που υπήρχε σε αφθονία στα νερά του ποταμού Καραδερέ (σημερινό Μάτι) ή από το βουνό Τέρναβον (σημερινή Μελούνα) στους πρόποδες του οποίου βρίσκεται ο Τύρναβος.
    Η ευρύτερη περιοχή κατοικήθηκε ήδη από τη νεολιθική και την εποχή του χαλκού. Κατά τους ιστορικούς χρόνους δεν εντοπίστηκε κάποιος αρχαίος οικισμός. Στη σημερινή θέση του Τυρνάβου παρατηρείται στις αρχές του 10ου αιώνα η δημιουργία ενός πυρήνα οικισμών, ενώ συγκροτημένη μορφή πόλης αποκτά μεταξύ του 13ου και 14ου αιώνα.

    Η πόλη γνώρισε σημαντική, οικονομική και κατ’ επέκταση πολιτιστική ανάπτυξη στα τέλη του 17ου και σ’ όλη τη διάρκεια του 18ου αιώνα, χάρη στη βιοτεχνία κόκκινης βαφής υφασμάτων και κατασκευής μεταξωτών. Τον 19ο αιώνα, η προηγούμενη αξιοθαύμαστη ανάπτυξη εκλείπει, εξ αίτιας της επιδημίας πανούκλας, που το 1813 από τα μεγάλα εμπορικά κέντρα της εποχής Κων/πολη και Σμύρνη μεταδόθηκε στα νησιά του Αιγαίου και στη Θεσσαλία.

    Σήμερα είναι μια εύρωστη οικονομικά πόλη με κύρια απασχόληση των κατοίκων τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

    Γεωγραφική Θέση της πόλης

    Ο Δήμος Τυρνάβου υπάγεται διοικητικά στο Νομό Λάρισας και είναι πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας. Αποτελείται από τα δημοτικά διαμερίσματα του Τυρνάβου (έδρα του δήμου), του Αργυροπουλίου, του Δαμασίου και των Δένδρων, καλύπτοντας μια έκταση 370,6 χιλ. στρ., ενώ ο συνολικός πληθυσμός του ανέρχεται στους 16.923 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 1991.
    Ο δήμος βρίσκεται χωροθετημένος στο δυτικό τμήμα του Νομού Λάρισας. Ειδικότερα συνορεύει: Βόρεια με την Κοινότητα Καρυάς, Βορειοδυτικά με το Δήμο Ελασσόνας, Δυτικά με το Δήμο Ποταμιάς, Νοτιοδυτικά με το Νομό Τρικάλων, Νότια με τους Δήμους Κοιλάδας και Λάρισας και Ανατολικά με τους Δήμους Αμπελώνα και Γιάννουλης.

    Η έδρα του δήμου, τοποθετημένη σε υψόμετρο 90μ. και απόσταση 16 χλμ. ΒΔ από την πόλη της Λάρισας, βρίσκεται στο σταυροδρόμι αρτηριών που συνδέουν την πεδιάδα της Λάρισας με την Ελασσόνα. Επίσης, ένας άλλος οδικός άξονας, ακολουθώντας τους πρόποδες του κάτω Ολύμπου, συνδέει το δήμο με την κοιλάδα των Τεμπών.

    Η σχετική θέση του δήμου στην ευρύτερη περιοχή του νομού και η άμεση γειτνίαση με το μεγάλο αστικό κέντρο της Λάρισας, αποτελούν σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη του. Η ευρύτερη περιοχή χαρακτηρίζεται ως πεδινή ενώ περικλείεται από λόφους ΒΑ και ΒΔ της. Η περιοχή του δήμου διατρέχεται από τον παραπόταμο του Πηνειού, Τιταρήσιο (Ξηριά). Η πόλη του Τυρνάβου είναι χτισμένη στην αριστερή όχθη του ποταμού ο οποίος φθάνει μέσα στην πόλη αφού διαγράψει έναν πλήρη κύκλο, σχηματίζοντας την κοιλάδα της Ποταμιάς καθώς κατεβαίνει από τις πηγές του στον Τίταρο. Από εκεί συνεχίζει προς τα στενά της Ροδιάς και χύνεται στον Πηνειό.

    Επίσης, 3 χλμ. έξω από το Αργυροπούλι βρίσκεται η λίμνη Μάτι Τυρνάβου, η οποία μαζί με τον Πηνειό αποτελούν τους μοναδικούς υδροβιότοπους του νομού. Το Μάτι αποτελεί σήμερα τη μοναδική φυσική λίμνη της Θεσσαλίας και παρά τη μικρή της έκταση (250 στρ.) αποτελεί τον πυρήνα ενός οικοσυστήματος με πλούσια χλωρίδα και πανίδα.
    Φημισμένα προϊόντα της περιοχής είναι το τσίπουρο, το ούζο, τα κρασιά και τα τυροκομικά.