Ημιπολύτιμοι λίθοι

Ζιρκόνιο

Το όνομα του προέρχεται από την χημική του σύσταση.

Χρώμα: άχρωμο (διαμάντι Ματούρα), κίτρινο (τζαργκον), κόκκινο, πορτοκαλέρυθρο (ποικιλία υάκινθου), πράσινο, μπλε (ποικιλία αστερόλιθος) καφέ, μαύρο
Διαφάνεια: διαφανές, ημιδιαφανές
Λάμψη: υαλώδης, αδαμάντινη, λιπώδης
Θραυσμός: κογχοειδής
Σχισμός: δυσδιάκριτος
Σκληρότης: 6,5-7,5, εύθραυστο
Γραμμή κόνεως: άσπρη
Ειδικό βάρος• 3,9-4,8
Δείκτης διαθλάσεως: Ne-1,78-2,01, Νο-1,81-1,97
Διπλοθλαστικότης: 0,059 (το πράσινο ζιρκόνιο δεν παρουσιάζει διπλοθλασπκότητα)
Διασπορά: 0,039
Πλεοχροϊσμός: ευδιάκριτος (ειδικά στους μπλε λίθους)
Φωταύγεια: κίτρινη, πορτοκαλί, πρασινοκίτρινη, μερικές φορές δεν παρουσιάζει φωταύγεια
Χημεία: το χρώμα του οφείλεται σε Υ, Nb, V, Λανθανίδια
Ειδικά χαρακτηριστικά: μερικές φορές ελαφρά ραδιενεργό, σπάνια παρουσιάζει κινούμενη ανταύγεια
Αναβάθμιση: με θέρμανση (οξείδωση ή αναγωγή)
Ιστορία: Το ζιρκόνιο αναφέρεται από τον Θεόφραστο (376-287 π.Χ.) και ήταν πολύ της μόδας τον 15ο και 16ο αιώνα. Περιζήτητες είναι οι ποικιλίες jargon και. υάκινθος. Η ποικιλία υάκινθος χρησιμοποιείτο, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, σαν φυλαχτό εναντίον του πόνου και των δηλητηρίων. Κατά τον Μεσαίωνα θεωρείτο λίθος της σοφίας και προστάτευε τους ανθρώπους από εφιάλτες και φαντάσματα.
Αστρολογία: Υδροχόος
Ενεργειακό κέντρο: μέτωπο
Θεραπευτικές ιδιότητες: Ενισχύει την όρεξη, σβήνει την δίψα και δυναμώνει τα νεύρα. Χρησιμοποιείτο για την θεραπεία των ασθενειών των πνευμόνων, του ήπατος, του παγκρέατος. Αποφορτίζεται σε τρεχούμενο νερό και επαναφορτίζεται γρήγορα στο φως του ήλιου.
Φιλοξενούντα πετρώματα: εκρηξιγενή (πυριγενή) πετρώματα, πηγματίτες, προσχωματικά κοιτάσματα.
Εμφανίσεις: Το ζιρκόνιο αν και είναι συνηθισμένο ορυκτό, σπάνια βρίσκεται υπό την μορφή μεγάλων ημιπολύτιμων κρυστάλλων. Γνωστοί είναι οι κρύσταλλοι από την περιοχή Renfrew στο Οντάριο του Καναδά (κρύσταλλοι μέχρι 7 κιλά) χα! την περιοχή Miass στα Ουράλια όρη της Ρωσίας (κρύσταλλοι μέχρι 3,5 κιλά). Εξαιρετικής ποιότητας (gem) ζιρκόνια όλων των χρωμάτων προέρχονται από την Σρι Λάνκα (περιοχές Ratnapura και Matara). Ζιρκόνια με χρυσοκίτρινο και μπλε χρώμα είναι γνωστά από την Ταϊλάνδη (περιοχή Kha). Εξαιρετικά ζιρκόνια, ποικιλία τζάργκον, μερικά με κινούμενη ανταύγεια, προέρχονται από την Αυστραλία (περιοχή Anakia) και από την Μπούρμα (περιοχή Mogok). Παρόμοιοι κρύσταλλοι έχουν βρεθεί στο Βιετνάμ, τη Καμπότζη, την Ταϋλάνδη και τη Μπούρμα. Κρύσταλλοι κόκκινου υάκινθου έχουν βρεθεί στη Ρωσία (Ουράλια όρη), Μαδαγασκάρη και Γαλλία. Κίτρινοι και καφεκίτρινοι υάκινθοι προέρχονται από την Αυστραλία (περιοχή Harts Range), Νότια Αφρική, Τανζανία και Βραζιλία. Φυσικοί αστερόλιθοι (starlites) είναι πολύ σπάνιοι. Οι περισσότεροι υάκινθοι που κυκλοφορούν στο εμπόριο έχουν αναβαθμισθεί με θέρμανση στους 800 - 1000°C των οποίων όμως το χρώμα μπορεί να ξεθωριάσει όταν εκτίθενται στο φως του ήλιου, Φυσικοί αστερόλιθοι (starlites), έχουν βρεθεί στην Ταϊλάνδη (περιοχή ΚΜ),τη Καμπότζη και την Σρι Λάνκα. Οι καλύτεροι και ομορφότεροι επεξεργασμένοι κρύσταλλοι βρίσκονται στο Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν στην Ουάσιγκτον, D.C., όπου εκτίθενται ένας καφέ λίθος από την Σρι Λάνκα (118,1 καράτια), ένας καφεκόκκινος από τη Μπούρμα (75,8 καράτια), ένας καφέ από την Ταϊλάνδη (64,2 καράτια), ένας πράσινος από την Σρι Λάνκα (23,5 καράτια) και ένας μπλε χρώματος από την Ταϊλάνδη (103, 2 καράτια). Το Αμερικάνικο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη έχει στην συλλογή του ένα μπλε-πράσινο επεξεργασμένο λίθο 208 καράτια από την Σρι Λάνκα, ενώ στο Μουσείο Royal στο Τορόντο του Οντάριο υπάρχουν επεξεργασμένα ζιρκόνια 61,69-63 και 17,8 καράτια.
Επεξεργασία: κοπή με έδρες, καμποσόν.
Όμοια ορυκτά: ζαφείρι, ακουαμαρίνα, τοπάζι, σινχαλίτης,τιτανίτης.
Απομιμήσεις: συνθετικός σπινέλιος, συνθετικό ρουτίλιο, γυαλί, κυβικά ζιρκόνια.
Χημεία: σκληρότης, ειδικό βάρος, οπτικαί μέθοδοι.
Φροντίδα: Καθαρισμός μόνο με σαπούνι και νερό, ενώ δεν επιτρέπεται η χρήση υπέρηχου ή ατμού. Μερικοί λίθοι ξεθωριάζουν στη ζέστη ή στο φως του ήλιου.

Ηλεκτρον (κν. Κεχριμπάρι)

Το Αγγλικό όνομα προέρχεται από την Αραβική λέξη anbar - “ambergris” (γκρι ήλεκτρον: ουσία που εκκρίνεται από φάλαινα και χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία). Στην αρχή το ήλεκτρον θεωρήθηκε εσφαλμένα ότι ήταν γκρι ήλεκτρον.

Ιστορία: Φυλακτά και χάνδρες από ήλεκτρον έχουν βρεθεί σε σπήλαια από την Παλαιολιθική εποχή. Εκτιμάτο πολύ από τους αρχαίους Έλληνες και πιστεύετε ότι προστατεύει από τους ρευματισμούς, ενώ σκόνη ήλεκτρου αναμεμειγμένη με λάδι ή νερό πιστεύετε ότι θεράπευε πολλές ασθένειες.
Αστρολογία: Λέων
Ενεργειακό κέντρο: αφαλός Θεραπευτικές ιδιότητες: Χρησιμοποιείτο για την θεραπεία των παθήσεων των ματιών, αυτιών, οδόντων, πνευμόνων, στομάχου και ουροδόχου κύστεως. Αποφορτίζεται σε χλιαρό νερό και επαναφορτίζεται γρήγορα στο φως του ήλιου.
Πηγή: Δένδρα (το ήλεκτρον είναι απολιθωμένη ρητίνη που σχηματίζετε σε προϊστορικά δάση με πεύκα).
Εμφανίσεις: Ήλεκτρον (κεχριμπάρι) υπάρχει σε όλο τον κόσμο.Τα καλύτερα γνωστά κοιτάσματα βρίσκονται συγκεντρωμένα στην “Επαρχία Ηλεκτρου” στην Βαλτική Θάλασσα, μία περιοχή που έχει. 2000 χιλιόμετρα (1250 μίλλια) μήκος και 500 χιλιόμετρα (300 μίλλια) πλάτος. Εδώ το ήλεκτρον εξορύσσεται για αιώνες και έχουν βρεθεί μονόλιθοι ήλεκτρου μέχρι 10 κιλά. Ήλεκτρον υπάρχει στην Γερμανία, Δανία, Πολωνία, Λιθουανία, Λευκορωσία, Εσθονία, Ρωσία, Ουκρανία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν. Ήλεκτρον Κρητιδικής ηλικίας έχει βρεθεί στην Αραβική χερσόνησο. Άλλες περιοχές με ήλεκτρο υπάρχουν στην Συρία, Λίβανο, Μπούρμα (ποικιλία Μπουρμίτης) με χρώματα κίτρινο κρασιού, κόκκινο, σπάνια πράσινο και μπλε), Κίνα (ποικιλία ρητινίτης) Ιαπωνία, Ταϊλάνδη, Βιετνάμ και Μαλαισία. Επίσης είναι γνωστό από τον Καναδά (κεδροσίτης), Μάρυλαντ, Ουάσιγκτον, Αλάσκα (”αρκτικό ήλεκτρο”), Μεξικό, Δομινικανή Δημοκρατία (σπουδαία χώρα παραγωγής μπλε ήλεκτρου), Αργεντινή (περιοχή Παταγονίας -ποικιλία αμπρίτης), Γροιλανδία (σραουφίτης). Νέα Ζηλανδία (Καουρί), νήσος Φίτζι και νήσοι Βανουάτου. Στην Αφρική ήλεκτρον υπάρχει, στη Νότια Αφρική. Γουινέα, Ζιμπάμπουε, Σιέρα Λεόνε, Γκάνα, Αγκόλα, την Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (Ζαΐρ), Νιγηρία, Μαδαγασκάρη. Λιγώτερο σημαντικές ποικιλίες ήλεκτρου έχουν βρεθεί στην Ουγγαρία (αζχαϊτης), Ρουμανία (ρονμενίτης), Δημοκρατία της Τσεχίας (βαλχοβίτης, νεουδορφίτης), Ισπανία (κόκκινος ρητιτίτης ή ρητινίτης), Πολωνία (κοπαλίτης), Ηνωμένο Βασίλειο και Ιταλία (σιμετίτης από την Σικελία). Ήλεκτρον από ρητίνη του δένδρου Dammara Orientalis έχει σχηματισθεί πρόσφατα στην Τανζανία, Μοζαμβίκη και Μαδαγασκάρη και σχηματίζεται επίσης στην Μαλαισία και σε πολλά νησιά του Ειρηνικού ωκεανού. Από τα πολλά ιστορικά έργα τέχνης ήλεκτρου, το πλέον φημισμένο είναι ο Θάλαμος Ηλεκτρου που κατασκευάσθηκε στην Πρωσία από το 1701 -1709 και δόθηκε στον Ρώσο Τσάρο Πέτρο Ι το 1716. Μετά την μεταφορά του στο σιλό Czarskoye TO 1755, μετακομίσθηκε στο (Conigsberg (σημερινό Kaliningrad) κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Έκτοτε αγνοείται η τύχη του.
Χρώμα: μελικίτρινο, πορτοκαλί, κιτρινόασπρο, κόκκινο υακίνθου, σπάνια μπλε. πρασινωπό, μαύρο
Διαφάνεια: διαφανές έως ημιδιαφανές. αδιαφανές
Λάμψη: λιπώδης, αμβλεία
Θραυσμός: κογχοειδής
Σχισμός: δεν παρουσιάζει
Σκληρότης: 2-2,5
Γραμμή κόνεως: άσπρη
Ειδικό βάρος: 1,05 - 1,096
Δείκτης διαθλάσεως: Ν-1,537 - 1,545
Διπλοθλαστικότης: ουδεμία
Διασπορά: ουδεμία
Πλεοχροϊσμός: ουδείς
Φωταύγεια: σε ανοικτό μπλε, κίτρινο
Χημεία: το χρώμα δημιουργείται από ελεύθερα ηλεκτρόνια σε οργανικά μόρια, το ανοικτό μπλε χρώμα οφείλεται σε ισχυρό φθορισμό
Ειδικά χαρακτηριστικά: δια τριβής δημιουργεί στατικό ηλεκτρισμό
Αναβάθμιση: Με θέρμανση σε λάδι, θερμική πίεση.
Επεξεργασία: καμποσόν, χάνδρες, διακοσμητικά αντικείμενα, κοπή με έδρες (σπάνια).
Όμοια ορυκτά: ουδέν
Απομιμήσεις: βακελίτης, κελλουλοϊτης ή κυτταρινοειδές (celluloid), εποξικό υλικό, πεπιεσμένο ήλεκτρον (αμβροϊνη = μονωτική ουσία από αμίαντο και ρητίνη κοπάλ), σκληρή στιλπνή ρητίνη που εκκρίνεται από διάφορα τροπικά δένδρα και χρησιμοποιείται σαν βερνίκι (copal =κοπάλλιον ή κοπάλη ή κοπάλ).
Χημεία: ειδικό βάρος, οπτικαί μέθοδοι.
Φροντίδα: Το ήλεκτρον πρέπει να προστατεύεται από την ζέστη ή την φλόγα, την απόξεση, τα οξέα και το αλκοόλ, ως επίσης και απόν ιδρώτα και την άμεση έκθεση στο φως του ήλιου καθόσον προκαλείται γήρανση του ήλεκτρου και απώλεια της λάμψης του. Καθαρίζεται μόνο με σαπούνι και νερό, ενώ δεν επιτρέπεται να γίνεται καθαρισμός με υπέρηχο και ατμό.

Ηλιόδωρο

Από τις Ελληνκές λέξεις ήλιος + δώρο «ζωηρό κίτρινο χρώμα»

Χρώμα: κίτρινο με πράσινη ή μελί χροιά, χρυσοκίτρινο, λεμονοκίτρινο (χρυσή βήρυλος)
Διαφάνεια: διαφανές, ημιδιαφανές
Λάμψη: υαλώδης
Θραυσμός: κογχοειδής ανομοιόμορφος
Σχισμός: δυσδιάκριτος, ισχνός
Σκληρότης: 7,5 - 8, εύθραυστο
Γραμμή κονεως: άσπρη
Ειδικό βάρος: 2.72
Δείκτης διαθλάσεως: Νβ -1,566-1,584, Νο -1,570-1,591
Διπλοθλαστικότης: 0,005 - 0,009
Διασπορά: 0,014
Πλεοχροϊσμός: αδύναμος
Φωταύγεια: ουδεμία
Χημεία: Το χρώμα οφείλεται σε Ρβ34
Ειδικά χαρακτηριστικά: κρύσταλλοι με κινούμενη ανταύγεια, σπάνιος αστερισμός
Αναβάθμιση: Με ακτινοβολία, θέρμανση.
Ιστορία: Από την ανακάλυψη του το 1910, το ηλιόδωρο, λόγω του χρώματος του και της μεγάλης αξίας του, είναι περιζήτητο υπό την μορφή επεξεργασμένων λίθων.
Αστρολογία: Λέων
Ενεργειακό κέντρο: αφαλός
Θεραπευτικές ιδιότητες: Βοηθάει στην πέψη. Η πέτρα αποφορτίζεται σε τρεχούμενο νερό και επαναφορτίζεται γρήγορα στο φως του ήλιου.
Φιλοξενούντα πετρώματα: πηγματίτες
Εμφανίσεις: Οι πρώτοι κρύσταλλοι ηλιοδώρου με ίχνη ουρανίου, ελαφρώς ραδιενεργοί, βρέθηκαν σας περιοχές Οtavi και Roassi της Ναμίμπια. Άλλες περιοχές της Αφρικής όπου υπάρχει ηλιόδωρο βρίσκονται στην Μαδαγασκάρη, Ζιμπάμπουε και Μποτσβάνα. Κρύσταλλοι μέχρι 7 εκ. βρέθηκαν το 1960 στην περιοχή St.Anna της Ζιμπάμπουε. Επίσης σε πηγματίτες στις περιοχές Μaiami, Βikita και Salisbury. Η σπουδαιότερη πηγή κρυστάλλων ηλιοδώρου εξαιρετικής ποιότητας είναι η Βραζιλία, ιδιαίτερα οι περιοχές Santa Maria do Sugau, Virgem da Lapa και Veruga, όπου έχουν βρεθεί κρύσταλλοι μήκους μέχρι 70 εκ. Βήρυλοι με βαθύ καφέ χρώμα και χροιά χρυσαφί χρώματος υπάρχουν στο Governadores Valadares. Στις Ηνωμένες Πολιτείες κρύσταλλοι ηλιοδώρου με ζωνώδη κατανομή χρωμάτων είναι γνωστοί από την Πολιτεία Μέϊν. Κρύσταλλοι μεγέθους πάνω από 5 εκ. έχουν βρεθεί στην Ινδία (Οrissa).
Πιθανώς οι καλύτεροι και ομορφότεροι κρύσταλλοι ηλιοδώρου προέρχονται από τους πηγματίτες της Ουκρανίας, όπου ο μεγαλύτερος κρύσταλλος που βρέθηκε είχε μέγεθος 35 Χ15 εκ. Ηλιόδωρο υπάρχει επίσης στην Ρωσία (Ουράλια όρη,και Τρανσβαϊκάλη). Σπάνιοι κρύσταλλοι είναι γνωστοί από την Σουηδία και σπανιώτεροι από την Δημοκρατία της Τσεχίας. Επεξεργασμένοι λίθοι, κοπή με έδρες, πάνω από 100 καράτια βρίσκονται συχνά σε συλλογές Μουσείων. Το Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν στην Ουάσιγκτων, έχει ένα επεξεργασμένο ηλιόδωρο 133,5 καράτια και ένα κρύσταλλο με λάμψη αιλουρόφθαλμου 43,5 καράτια, ενώ το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου έχει ένα επεξεργασμένο λίθο με κίτρινο χρώμα 82,25 καράτια και ένα κρύσταλλο 4 κιλά (μήκους 27 εκ.) που προέρχονται από την Μαδαγασκάρη. Το Μουσείο Royal στο Τορόντο της Πολιτείας Οντάριο του Καναδά έχει στη 53 συλλογή του ένα επεξεργασμένο ηλιόδωρο με κίτρινο χρώμα 78,8 καράτια. Επεξεργασία: κοπή με έδρες, καμποσόν, γλυπτογραφία.
Όμοια ορυκτά: ζαφείρι, τοπάζι, κυβικά ζιρκόνια, χρυσοβήρυλος, κιτρίνης, βραξιλιανίτης. Απομιμήσεις: συνθετικός σπινέλιος, φιανίτης, γυαλί.
Χημεία: σκληρότης, ειδικό βάρος, οπτικαί μέθοδοι.
Φροντίδα: Το ηλιόδωρο είναι εύθραυστο και χρειάζεται προστασία. Δεν υπάρχουν προβλήματα καθαρισμού, εκτός εάν ο λίθος έχει εγκλείσματα.

Ίασπις (Ποικιλία χαλαζία)
Το Αγγλικό όνομα Jasper προέρχεται από την Ελληνική λέξη ίασπις.

Χρώμα: Ως επί το πλείστον αποχρώσεις του κόκκινου, μωβ-κόκκινο, κίτρινο, πράσινο, άσπρο, καφέ. Το χρώμα οφείλεται σε εγκλείσματα άλλων ορυκτών. Ο πράσινος ίασπις με κόκκινα στίγματα καλείται ηλιοτρόπιο η αιματόλιθος
Διαφάνεια: αδιαφανής
Λάμψη: αμβλεία
Θραυσμός: κογχοειδής, ανομοιόμορφος
Σχισμός: δυσδιάκριτος ή ανύπαρκτος
Σκληρότης: 6-7
Γραμμή κόνεως: με διάφορα χρώματα και τούτο εξαρτάται από τα εγκλείσματα
Ειδικό βάρος: 2,58 - 2,91
Δείκτης διαθλάσεως: όμοιος με τον δείκτη διαθλάσεως του χαλκηρονίου
Διπλοθλαστικότης: ουδεμία
Διασπορά: ουδεμία
Πλεοχροϊσμός: ουδείς
Φωταύγεια: ουδεμία
Χημεία: ιχνοστοιχεία Fe, Mn
Ειδικά χαρακτηριστικά: ουδέν
Αναβάθμιση: Με χρώση, θέρμανση.
Ιστορία: Ο ίασπις που συχνά έχει εγκλείσματα οπαλίου ή χαλαζία, χρησιμοποιείτο για πολλά χρόνια ως ημιπολύτιμος λίθος. Αποτελούσε την πρώτη ύλη για την κατασκευή όλων των ειδών σφραγιδόλιθων, γλυπτών και άλλων αντικειμένων. Σύμφωνα με παλαιούς μύθους ο ίασπις αποτελούσε την μητέρα όλων των λίθων, Πιστεύετε ότι παρέχει προστασία από τον ίλιγγο, τα φαντάσματα και τα καρδιοχτύπια. Αστρολογία: Ιχθύς. Παρθένος (Βαβυλώνιοι), Υδροχόος (Αιγύπτιοι). Ενεργειακό κέντρο: βάση Θεραπευτικές ιδιότητες: Ανοίγει την όρεξη, ενισχύει την λειτουργία του στομάχου, του εντέρου, του ήπατος. Περιορίζει την αιμορραγία τον σχηματισμό αιμορροΐδων, τους γυναικείους πόνους και τα αρθριτικά. Αποφορτίζεται στο νερό και επαναφορτίζεται γρήγορα στο φως του ήλιου.
Φιλοξενούντα πετρώματα: Φλεβικά κοιτάσματα που έχουν σχηματισθεί σε χαμηλές θερμοκρασίες, μεταμορφωμένα και ιζηματογενή πετρώματα, ζώνες αποσαθρώσεως και προσχωματικά κοιτάσματα.
Εμφανίσεις: Ιστορικά σπουδαίες εμφανίσεις είχαν εντοπισθεί στα υψίπεδα του Δεκκάν στην Ινδία, όπου υπάρχουν αχάτες με ίασπι.Ίασπις έχει βρεθεί επίσης στην Κίνα και την Μογγολία. Πολλές εμφανίσεις είναι γνωστές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ίασπις υπάρχει σε πετρώματα που έχουν μαύρο χρώμα στη Βόρεια Καρολίνα, ίασπις με κίτρινο κόκκινο και άσπρο χρώμα υπάρχει στο Κάνσας. Ζωνώδης ίασπις είναι γνωστός από το Τέξας, Αριζόνα, Καλιφόρνια, Βέρμοντ, Γουαΐόμιγκ και ‘Αϊνταχο. Κόκκινος και πρασινωπός ίασπις έχει εξορυχθεί στη Νότια Αφρική και την Αίγυπτο (κοιλάδα του ποταμού Νείλου). Άλλα κοιτάσματα βρίσκονται στην Ουγκάντα και την Λιβύη. Μεγάλα και φημισμένα είναι τα κοιτάσματα ίασπι της Ρωσίας όπου γίνεται εξόρυξη από τον Μεσαίωνα. Τα Ουράλια όρη είναι ειδικότερα γνωστά για τα κοιτάσματα ίασπι. Εδώ στην περιοχή αυτή και συγκεκριμένα στα κεντρικά και νότια Ουράλια όρη έχουν βρεθεί μονόλιθοι ίασπι που ζυγίζουν αρκετούς τόνους. Ίασπις εξορύσσεται στην γειτονία της πόλης Orsk. Άλλες εμφανίσεις είναι γνωστές στην Γεωργία, Πολωνία, Ιασπίς ,Όρεγκον, Φιλανδία, Γερμανία, Ιταλία και Γαλλία. Τα κοιτάσματα της Τσεχίας ήσαν επίσης γνωστά από τον Μεσαίωνα (περιοχή Podkrkonosi). Πολλές εκκλησίες και καθεδρικοί ναοί ήσαν διακοσμημένοι με γυαλισμένες πλάκες ίασπι. Τούτο αναπτύχθηκε ιδιαίτερα επί της Βασιλείας του Καρόλου IV κατά τον 14ο αιώνα (εκκλησία του St. Cross στο κάστρο Karlstejn είχε διακοσμηθεί με 2496 πλάκες από ίασπι)
Επεξεργασία: καμποσόν, πλάκες, γλυπτά.
Όμοια ορυκτά: άλλες ποικιλίες χαλαζία.
Απομιμήσεις: γυαλί.
Φροντίδα: Ο ίασπις πρέπει να προστατεύεται από απότομες αλλαγές της θερμοκρασίας που είναι δυνατόν να του αλλοιώσουν το χρώμα. Λεν υπάρχουν προβλήματα καθαρισμού, εκτός εάν ο λίθος έχει εγκλείσματα.